woensdag 7 maart 2018

Slim uitdagen van meer- en hoogbegaafden

Auteur: Leonie Steggink

Op 10 maart start de Week van de Hoogbegaafdheid. Een week waarin er volop aandacht is voor hoogbegaafde kinderen, kennis wordt gedeeld en misvattingen over hoogbegaafdheid worden weggenomen. Een goed initiatief, maar hoe zit het met meerbegaafde kinderen die niet het stempel van hoogbegaafdheid hebben gekregen? Ook deze groep kinderen verdient aandacht. In deze blog bespreek ik mogelijkheden om ook de meerbegaafde kinderen te blijven uitdagen.

Wat is meerbegaafdheid?

Slim uitdagen van meer- en hoogbegaafden
Meerbegaafde kinderen kunnen meer aan dan het gemiddelde kind. Zij hebben net als hoogbegaafde kinderen een hoog werk- en denkniveau[1]: Ze zijn snel van begrip, maken grote denk- en leerstappen, beschikken over een goed geheugen en hebben een groot probleemoplossend vermogen[2]. Het verschil met hoogbegaafdheid is dat er bij hoogbegaafdheid naast intelligentie ook andere factoren zoals creativiteit en motivatie betrokken zijn[3].

Gevaar van onderpresteren

Ook meerbegaafde kinderen die niet in een speciale plusklas terechtkomen, moeten uitgedaagd worden om onderpresteren te voorkomen. Wanneer deze kinderen niet voldoende uitgedaagd worden, bestaat het gevaar dat zij de motivatie verliezen om zich in te zetten[4]. Dit zorgt ervoor dat zij zich op een later moment, wanneer zij wel uitgedaagd worden, ook niet meer volledig inzetten.

Verbreden en verdiepen is beter dan versnellen
Maar hoe moeten deze kinderen uitgedaagd worden? De drie meest genoemde manieren om kinderen uit te dagen zijn versnellen, verbreden en verdiepen[5]. Omdat je bij versnellen altijd in een later stadium tegen hetzelfde probleem aanloopt - dat ze de leerstof al beheersen - zijn verbreden of verdiepen de beste opties. Het aanleren van denkvaardigheden die ze in de toekomst kunnen gebruiken, de 21e-eeuwse vaardigheden, is een interessante en waardevolle manier van zowel verbreden als verdiepen.

PlustaakOnderzoeken en ontwerpen helpt kinderen zelf nieuwe kennis te ontwikkelen
Een goede manier om te werken aan 21e-eeuwse vaardigheden zoals kritisch denken en probleemoplossen[6,7], is het aanleren van onderzoeks- en ontwerpvaardigheden. Dit sluit van nature goed aan bij het wetenschaps- en techniekonderwijs, maar kan ook in andere vakken worden toegepast. Hierbij doorlopen de kinderen steeds een onderzoeks- of ontwerpcyclus, waarbij ze zelf vanuit een vraag of probleem een onderzoek of ontwerp opzetten. Deze systematische manier van denken kan op allerlei gebieden worden toegepast en maakt dat de leerling zelf (onder begeleiding) nieuwe kennis kan ontwikkelen. Deze didactiek vraagt echter veel begeleiding van de leerkracht.

Complexere denkvaardigheden aanspreken
Een andere manier om meerbegaafden uit te dagen is het aanspreken van deze kinderen met complexere denkvaardigheden. Dit kan met lesmateriaal waarbij de vragen van een hoger niveau zijn. De taxonomie van Bloom[8] kent lage orde denkvragen (reproduceren, begrijpen, toepassen) en hogere orde denkvragen (analyseren, evalueren, creëren). De hogere orde denkvragen dwingen kinderen dieper met de stof bezig zijn. Daarbij worden ook andere denkvaardigheden aangesproken, waarmee de kinderen meer uitgedaagd worden.

Plustaak: kinderen gaan zelf op onderzoek uit
Een voorbeeld van lesmateriaal dat gebruikmaakt van deze hogere orde denkvragen, is Plustaak. Plustaak Wereldoriëntatie is een methode waarbij kinderen, door vaak zelf op onderzoek uit te gaan, creatief met een onderwerp bezig zijn. De kinderen worden uitgedaagd om de stof actief te verwerken en deze zelf te creëren, analyseren en evalueren. De kinderen doen dat zelfstandig of in tweetallen, zonder dat de leerkracht dit proces intensief hoeft te begeleiden. Zo worden de kinderen op hun niveau uitgedaagd en voorkom je onderpresteren. Zo komen ook de meerbegaafde kinderen tot hun recht binnen het onderwijs!

_______________________________

1 Wechsler (1958)
2 Drent & Van Gerven (2002)
3 Renzulli (1986)
4 Snyder & Linnenbrink-Garcia (2013)
5 Drent & Van Gerven (2007)
6 Savery (2006)
7 Van Graft, Klein Tank & beker (2016)
8 Krathwohl (2002)


Leonie Steggink
Als onderwijskundige bij Delubas denk ik na over nieuwe onderwijsmaterialen die leerzaam en leuk zijn voor kinderen én leerkrachten. Reuze-interessant werk waarbij ik mijn wetenschappelijke kennis kan combineren met mijn ervaring voor de klas. Meer weten of heb je een opmerking? Ik hoor het graag.



Foto
1: Shutterstock.com

Foto 2: Met Licht Geschreven Fotografie

Geen opmerkingen:

Een reactie posten